Το παράδειγμα των υδάτινων πόρων του Νομού Σερρών

Όπως είναι φυσικό, στην επικαιρότητα κυριαρχεί το μεγάλο θέμα της νέας συμφωνίας ή όχι της χώρας με τους πιστωτές, όμως εντωμεταξύ η ζωή δεν σταματάει και καθημερινά οι πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα που απαιτούν λύσεις. Ιδίως μάλιστα σε περίοδο κρίσης, τέτοια προβλήματα μπορεί να περνούν σε «δεύτερη μοίρα» για τους περισσότερους, γίνονται όμως ακόμα πιο βασανιστικά για όσους τα βιώνουν, αφού η κρίση έχει ήδη μειώσει τις αντοχές τους.

Αυτό συμβαίνει τούτες τις μέρες στο νομό Σερρών, που δοκιμάζεται από τις καταστροφικές πλημμύρες του ποταμού Στρυμόνα. Μεγάλο μέρος του νομού έχει τεθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων αλλά και σημαντικές αγροτο-κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις κινδυνεύουν. Οι συμπολίτες μας δοκιμάζονται, αφού στην αβεβαιότητα που κάθε Έλληνας νιώθει σήμερα για το μέλλον, προστίθεται και αυτή η καταστροφή. Είναι ανάγκη όλοι όσοι μπορούμε και ενδιαφερόμαστε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να δοθούν λύσεις.

Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να κατανοήσουμε τη φύση του προβλήματος. Έχει επικρατήσει μια κατάσταση πλήρως ανορθολογική, αφού υπάρχουν παραγωγοί που το καλοκαίρι δεν έχουν νερό να ποτίσουν και το χειμώνα καταστρέφονται από τις πλημμύρες… Το πρόβλημα έχει διεθνή χαρακτήρα, αφού το μεγαλύτερο μέρος του Στρυμόνα βρίσκεται σε βουλγαρικό έδαφος. Συνολικά, άλλωστε, το βορειοελλαδικό τόξο της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης έχει την ιδιομορφία να διασχίζεται από ογκώδεις ποταμούς -ο Έβρος και ο Αξιός είναι οι μεγαλύτεροι ποταμοί της νότιας Βαλκανικής- οι οποίοι πηγάζουν από γειτονικές χώρες αλλά εκβάλουν στο βόρειο Αιγαίο. Η υπερχείλισή τους – χθες του Έβρου, σήμερα του Στρυμόνα- αναδεικνύει το γενικότερο πρόβλημα στη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της πατρίδας μας, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί με μια ολοκληρωμένη στρατηγική.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Πρώτα, πρέπει να αντιμετωπιστούν οι άμεσες συνέπειες της καταστροφής. Όταν τίμιοι άνθρωποι που παλεύουν για την επιβίωσή τους δοκιμάζονται από μια θεομηνία, οφείλουμε να είμαστε δίπλα τους. Η λύση για την καταβολή αποζημιώσεων είναι να ενεργοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε να δοθεί στήριξη για την αποκατάσταση και του εισοδήματος αλλά και του παραγωγικού δυναμικού που έχει υποστεί ζημιές από τις πλημμύρες. Για να ενεργοποιηθούν τέτοια μέτρα, πρέπει να ενσωματωθούν στο εθνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και, φυσικά, να υπάρξει συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να αποφύγουμε το συνηθισμένο φαινόμενο πρώτα να δίνει αποζημιώσεις το ελληνικό κράτος και μετά να καλείται να πληρώσει πρόστιμα και καταλογισμούς.

Παράλληλα πρέπει να δουλέψουμε βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, για να μη δημιουργούνται συνεχώς προβλήματα. Το ζητούμενο είναι άμεσα να βρεθούν κονδύλια για να πραγματοποιείται η ετήσια συντήρηση κι ο καθαρισμός από τις φερτές ύλες των αντιπλημμυρικών έργων, που έχουν παραμεληθεί εδώ και χρόνια (ακόμα και με τη χρήση ανταποδοτικών τελών). Μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο, το οποίο μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τη νέα προγραμματική περίοδο.

Στην περίπτωση του Στρυμόνα μια ριζοσπαστική λύση (η οποία κι αυτή μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά προγράμματα) θα ήταν η δημιουργία ενός επικουρικού ταμιευτήρα, ο οποίος θα δρούσε ανασχετικά για τους υδάτινους πόρους που έρχονται από το Βορρά, αλλά ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει την άρδευση των σχετικά άνυδρων γεωργικών εκτάσεων στα νοτιο-ανατολικά του Νομού. Όλα αυτά, φυσικά, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.

Τέλος, πρέπει να βάλουμε το θέμα στη διεθνή του διάσταση. Είναι αναγκαία η συνεννόηση με τις γειτονικές χώρες και, κυρίως, με τη Βουλγαρία. Στο σημείο αυτό σημαντική μπορεί να είναι η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο βορειοελλαδικός χώρος δεν μπορεί να βρίσκεται στο έλεος των διαθέσεων των Βουλγάρων γειτόνων μας, οι οποίοι, με μια προειδοποίηση λίγων μόλις ωρών, απελευθερώνουν τεράστιους όγκους νερού προς την Ελλάδα. Αντιθέτως, η γεωγραφία μας καλεί να μεταφέρουμε στη νότια Βαλκανική το πετυχημένο παράδειγμα της συνδιαχείρισης του Δούναβη από την Κεντρική Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτό, ο Στρυμόνας, ο Νέστος και ο Έβρος αντί να αποτελούν πρόβλημα στις σχέσεις μας με τους γείτονες, μπορούν να αποτελέσουν πεδίο συνεργασίας, με τη συμπαράσταση και τη χρηματοδότηση της Ε.Ε.

Οι φυσικές καταστροφές δεν μπορούν να εξαλειφθούν. Όμως, μια αναπτυγμένη ευρωπαϊκή κοινωνία μπορεί να περιορίσει σημαντικά τις επιπτώσεις τους. Πολιτική σημαίνει να δίνεις λύσεις. Και το πρόβλημα των υδάτινων πόρων του νομού Σερρών μπορεί να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα: Απαιτεί άμεσες πρακτικές λύσεις, αλλά και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Χρειάζεται συνένωση των δυνάμεων όλων –της κυβέρνησης που έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη, της αυτοδιοίκησης αλλά και όλων όσων δραστηριοποιούμαστε στο νομό. Και βέβαια, προσφέρεται για αξιοποίηση της ευρωπαϊκής θέσης της χώρας αλλά και για συνεργασία με τους γείτονές μας.

Οι πρόσφατες πλημμύρες αναδεικνύουν την αλληλεξάρτηση του τοπικού, του περιφερειακού, του εθνικού και του διεθνούς-ευρωπαϊκού επιπέδου αλλά και την ανάγκη αρμονικού συντονισμού τους. Ταυτόχρονα, αναδεικνύουν την ευθύνη των πολιτικών να ξεπεράσουμε τις άγονες κομματικές αντιπαραθέσεις και να βοηθήσουμε όλοι μαζί τον κόσμο που δοκιμάζεται χωρίς ανούσιες κραυγές αλλά με σχέδιο και υπευθυνότητα.

Αρθρο στο Πρώτο Θέμα 05 Απριλίου 2015